W czerwcu 2022 roku IOŚ-PIB - Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy opublikował raport analizujący możliwe kierunki zmian w sektorze transportowym w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem roli transportu publicznego. W ramach pracy przeanalizowano scenariusze istotne z punktu widzenia wyzwań jakie stoją przed Polską, wynikających z konieczności wypełnienia celów redukcji emisji gazów cieplarnianych w ramach polityki klimatycznej UE.
Będzie ona prowadzić do bardzo głębokiej przebudowy polskiego sektora transportowego w Polsce i UE. Zmiany struktury floty samochodów będą stymulowane szybko rosnącymi kosztami redukcji emisji. We wszystkich czterech badanych scenariuszach transformacji sektora transportu, w perspektywie 2050 r., technologiami dominującymi będą pojazdy zeroemisyjne (ZEV). Jednak każdy ze scenariuszy przedstawia inną ścieżkę rozwoju sektora (uwzględniające lub nie zakaz sprzedaży aut spalinowych od 2035 roku, obejmujące nakłady w promocję transportu zbiorowego oraz obniżenie jego kosztów dla użytkowników i inne).
Data umieszczenia w bazie: 15/11/2022
27/06/2022
IOŚ-PIB - Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy
Wojciech Rabiega, Artur Gorzałczyński, Maciej Pyrka, Robert Jeszke, Izabela Tobiasz, Paweł Mzyk
47
polski
Copyright © 2022 Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy (IOŚ-PIB). Wszelkie prawa zastrzeżone. Udzielono licencji na rzecz Unii Europejskiej (pod określonymi warunkami).
Najważniejsze wnioski
Realizacja scenariusza uwzględniającego wprowadzenie zakazu sprzedaży spalinowych samochodów osobowych od 2035 roku (zgodnie z pakietem „Fit for 55”) wymaga wprowadzenia do użytku znacznej liczby osobowych samochodów elektrycznych. Dodatkowy koszt zakupu pojazdów elektrycznych w stosunku do ambitnego scenariusza neutralności będzie stanowił istotne obciążenie dla konsumentów i firm. Poniżej prezentujemy wybrane dane z raportu:
Większy rozwój transportu publicznego umożliwi zmniejszenie zapotrzebowania na samochody elektryczne o 1 mln sztuk w 2050 roku na rzecz podróży koleją i autobusami. Taka substytucja
będzie możliwa po obniżeniu kosztów transportu publicznego. W 2030 r. o –17% dla transportu drogowego i o – 13% dla kolei. Natomiast w 2050 r. odpowiednio o -37% i o – 35% w stosunku do scenariusza bez promowania transportu publicznego. Promowanie transportu publicznego będzie wymagało ok. 7 mld euro dodatkowych nakładów w przypadku kolei i ok. 40 mld EUR w przypadku autobusów w okresie 2025-2050.
Wzrost aktywności pasażerskiej i wykorzystania technologii zeroemisyjnych przełoży się na
istotny wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną. W najambitniejszym scenariuszu transport pasażerski będzie zużywał w Polsce ok. 8 TWh i 34 TWh energii elektrycznej, odpowiednio w 2030 i 2050 r.
Wykorzystanie technologii wodorowych w transporcie publicznym będzie istotne od roku 2030. W pierwszej kolejności będzie dotyczyło głównie autobusów miejskich. W scenariuszu NEU_PUBLIC_55 do 2050 roku zapotrzebowanie na wodór w Polsce w transporcie pasażerskim sięgnie poziomu ok. 57 kt.
Wprowadzenie zakazu sprzedaży spalinowych samochodów osobowych od 2035 r. (wg pakietu „Fit for 55”) i równoczesne promowanie transportu zbiorowego wpłyną na znaczące redukcje emisji. W 2050 r. emisje w transporcie pasażerskim zostaną obniżone do ok. 8 Mt CO2.
W najambitniejszym badanym scenariuszu redukcja emisji CO2 w transporcie pasażerskim w Polsce w 2050 r. względem roku 2020 wynosi ok. 74%. Głównymi źródłami emisji w krajowym transporcie pasażerskim w 2050 r. pozostaną samochody osobowe oraz lotnictwo (3,1 Mt samochody osobowe, 3,8 Mt lotnictwo).
Sytuacja gospodarcza w Polsce ma istotny wpływ na tempo zachodzących zmian w sektorze transportowym. Wielkość PKB będzie miała wpływ na zapotrzebowanie na pracę przewozową i liczbę pasażerokilometrów a inwestycje w nowe technologie będą wpływać na wartość konsumpcji gospodarstw domowych. W scenariuszu neutralności w latach 2030-2050 średnie roczne tempo wzrostu PKB wynosi ok. 0,2 punktu procentowego (p.p.) – wzrost z 634 do 861 mld euro. Natomiast wartość konsumpcji gospodarstw domowych zwiększa się w okresie 2030 – 2050 z ok. 355 do 523 mld euro.
Spis treści Lista skrótów
Najważniejsze wnioski
Streszczenie
1. Wprowadzenie
2. Założenia pakietu „Fit for 55”
3. Scenariusz realizacji polityki klimatycznej w UE
3.1. Redukcja emisji GHG
3.2. Nowy system handlu dla sektora transportu drogowego i budynków (BRT ETS) w pakiecie „Fit for 55”
3.3. Sposób implementacji BRT ETS i krańcowe koszty redukcji
4. Scenariusze neutralności klimatycznej
4.1. Wzrost aktywności pasażerskiej w Polsce
4.2. Założenia scenariuszy
5. Transformacja transportu zbiorowego w Polsce w scenariuszach neutralności klimatycznej – zmiana aktywności transportowej/preferencji pasażerów
6. Zmiany strukturalne parku samochodów osobowych i pojazdów transportu zbiorowego
7. Koszty promowania transportu publicznego w Polsce
8. Zapotrzebowanie na energię elektryczną i wodór w indywidualnym i zbiorowym transporcie pasażerskim w Polsce
9. Zmiany poziomów emisji dwutlenku węgla
10. Analiza wariantowa – wysokie ceny paliw ropopochodnych
11. Programy realizowane w Polsce i na świecie
12. Wyniki makroekonomiczne symulacji chrakteryzujące gospodarkę Polski
Załącznik I – Wyniki szczegółowe scenariuszy
Załącznik II – Założenia scenariuszy i wymiana danych pomiędzy modelami
Bibliografia
Multimedia
