Niniejszy raport został opracowany przez Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE) w Instytucie Ochrony Środowiska – Państwowym Instytucie Badawczym we współpracy m.in. z wybranymi Ministerstwami czy Dyrekcją Generalną Lasów Państwowych. Ósme wydanie raportu rządowego dla Konferencji Stron Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu jest kontynuacją wcześniej przedkładanych raportów. Dokument ten skupia się na krajowych uwarunkowaniach w kontekście emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych oraz omawia krajowe polityki oraz dotychczasowe efekty. Autorzy przedstawiają również działania w zakresie adaptacji do zmian klimatu, obszaru badań i rozwoju, a także edukacji polskiego społeczeństwa.
Raport z dnia: 30/12/2022
31/03/2023
IOŚ-PIB - Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy
Zbyszko Pisarski, Anna Serzysko, Izabela Zborowska, Joanna Żabicka
373
polski
Najważniejsze wnioski
Niniejszy raport rządowy został wykonany na potrzeby Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu oraz Protokołu z Kioto. Do jego realizacji zaproszono m.in. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, Ministerstwo Infrastruktury, Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych, PGW Wody Polskie czy Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Raport obejmuje informacje dla okresu 2016-2019 oraz dla lat późniejszych, jeśli takie dane były dostępne podczas jego opracowywania.
W kontekście energii pierwotnej w 2019 roku główne źródło stanowił węgiel kamienny, brunatny oraz gaz ziemny. Do 2020 roku następuje systematyczny wzrost produkcji energii z OZE, ale także stopniowa poprawa efektywności energetycznej, głównie w transporcie i gospodarstwach domowych. Najszybszy wzrost odnotował ruch lotniczy (trzykrotny w latach 2016-2019), a także transport drogowy – średni wiek samochodów osobowych to 14 lat.
Jednym z największych konsumentów energii w Polsce są gospodarstwa domowe, odpowiedzialne za blisko 1/4 ogólnego zużycia energii końcowej, która służy przede wszystkim do ogrzewania. W strukturze zużycia energii największe znaczenie w polskich gospodarstwach domowych mają paliwa stałe, w tym głównie węgiel kamienny i drewno opałowe. W gospodarce odpadami nastąpiło wiele pozytywnych zmian i choć w Polsce od wielu lat ilość wytwarzanych odpadów na jednego mieszkańca stopniowo rośnie, to nadal jest poniżej średniej europejskiej, a Polacy coraz efektywniej selekcjonują odpady.
Całkowita krajowa emisja gazów cieplarnianych w 2020 r. wyniosła 376,04 mln t CO2 ekw., wyłączając sektor LULUCF [(ang. Land use, land use change and forestry) związany jest z użytkowaniem gruntów, zmianą użytkowania gruntów i leśnictwem]. W porównaniu do 1988 r. wielkość emisji za 2020 r. zmniejszyła się o 35,1%. Dominującą rolę – 80,7% emisji krajowej, odgrywa dwutlenek węgla, udział metanu wynosi 11,8%, a podtlenku azotu – 6,1%, natomiast F-gazy – łącznie ok. 1,4%. W sektorowej strukturze całkowitej emisji GC w Polsce w 2020 r. (bez sektora LULUCF) największy udział miał sektor energii – ok. 81,2%, a w ramach tego sektora – procesy spalania paliw (75,5%), a następnie: rolnictwo – 9,1%, procesy przemysłowe – 6,7% i odpady – 3,0%.
W porównaniu z wynikami prezentowanymi w 7. raporcie rządowym nie stwierdzono istotnych zmian warunków klimatycznych, co wskazuje na dosyć stabilne tendencje zmian klimatu na obszarze Polski. W ostatnich kilkudziesięciu latach ocieplenie jest wyraźne w całym kraju, choć tempo zmian temperatury jest zróżnicowane regionalnie. Mamy do czynienia z wzrostem liczby dni ekstremalnie upalnych, przeciętne zimy stają się cieplejsze, a opady charakteryzują się silną zmiennością międzyroczną i sezonową. Analizy strat finansowych spowodowanych przez zjawiska ekstremalne wykazały, że z powodu zjawisk ekstremalnych Polska traci rocznie średnio 6 mld PLN, a w sumie ekstremalne zjawiska pogodowe spowodowały ok. 115 mld PLN strat bezpośrednich w okresie 2001–2019.
Edukacja ekologiczna w Polsce jest realizowana w systemie edukacji formalnej, ale także w dużej mierze przede wszystkim dzięki organizacjom społecznym i uczelniom wyższym przy wsparciu systemu funduszy finansujących projekty edukacyjne.
Prace naukowo-badawcze z zakresu klimatologii w Polsce obejmują: klimatologię fizyczną, klimatologię obszarów o dużej antropopresji, klimatologię dynamiczną, klimatologia regionalną, klimatologię stosowana oraz badanie zmian klimatu i czynników je uruchamiających i wzmacniających. Obserwacje i pomiary pozwalające na modelowanie i prognozowanie zmian klimatu odbywają się m.in. dzięki krajowej sieci 1000 punktów pomiarowych. W latach 2016–2020 nakłady krajowe brutto na działalność B+R w Polsce wzrosły prawie o 45% – z poziomu 17,9 mld PLN do 25,6 mld PLN (ceny bieżące) i ponad trzykrotnie od 2010
Spis treści
STRESZCZENIE
WPROWADZENIE
ZAŁĄCZNIK 1. PIĄTY DWULETNI RAPORT DLA KONFERENCJI STRON RAMOWEJ KONWENCJI NARODÓW ZJEDNOCZONYCH W SPRAWIE ZMIAN KLIMATU
Multimedia 
Struktura finalnego zużycia energii w Polsce w roku 2019 (str. 27)
Struktura emisji gazów cieplarnianych wg sektorów w Polsce w 2020 r. (str. 50)
Powiązane artykuły 
