Jak wybrane kraje UE zamierzają dążyć do uzyskania neutralności klimatycznej w roku 2050?

Unia Europejska zobowiązała swoich członków do opracowania długofalowych strategii krajowych niskoemisyjnego rozwoju jako efektu Porozumienia Paryskiego z 2015 roku. Jako termin złożenia tych strategii wyznaczono koniec 2019 roku. Na dzień 21 lutego 2021, a więc ponad rok później strategie przedstawiło 65% krajów, z czego 2 z nich wyłącznie krótką syntezę. Na liście zalegających znalazła się m.in. Polska.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego oraz Rady określiło ogólne ramy, w której najistotniejszymi elementami do zrealizowania do 2050 miały być: przewidywana redukcja emisji i poprawa ich usuwania, udział energii z OZE w możliwie największym zakresie oraz szacunkowe zużycie energii. Oczekiwano uwzględnienia także wybranych sektorów jak energetyka, transport, przemysł oraz rolnictwo oraz możliwości obniżenia emisji w nich. Strategia miała przewidywać także 3 scenariusze: osiągnięcie temperatury 2 oC, ograniczenie wzrostu do 1,5 oC oraz najszybsze osiągnięcie w skali świata punktu zwrotnego maksymalnego poziomu emisji.

W opracowaniu uwzględniono strategie z następujących krajów: Dania, Estonia, Łotwa, Holandia, Niemcy, Portugalia oraz syntezy z Włoch oraz Czech.

Na początek zbadano sam poziom ambicji. Są kraje, które stawiają sobie za cel osiągnięcie pełnej neutralności, a są takie, które ustaliły próg 80% redukcji w stosunku do roku 1990. W strategiach uwzględniono także kroki pośrednie na lata 2030 i 2040 i wahają się one w granicach 47-70% oraz 70-85% w stosunku do 1990 roku.

Autorzy zwracają uwagę, że strategie są ambitnymi planami – z jednej strony działania mają doprowadzić do całkowitej dekarbonizacji gospodarki, zadbać o bezpieczeństwo energetyczne, a przy tym zachować (lub wzmocnić) bioróżnorodność i zapewnić dobrobyt społeczeństwa. Z drugiej strony w podsumowaniu zwrócona jest uwaga, że niedostrzegana jest potrzeba zmiany w kierunku gospodarki umiaru, przeformułowania konceptu biznesu czy konsumpcyjnego stylu życia, a przy tym zakładania, że przy zmianach klimatu, uszczuplonych zasobach, utracie bioróżnorodności niewiele się zmieni w stosunku do dnia dzisiejszego.

W publikacji zamieszczono także kilkanaście lekcji dla Polski podzielonych na omawiane sektory. Są to np. promowanie transportu zbiorowego i rozwój tej infrastruktury, zwiększenie udziału OZE i wodoru w energetyce, rozwój rozproszonej energetyki uwzględniając szczególną rolę gmin, analiza potencjału sekwestracji dwutlenku węgla, wzmocnienie gospodarki o obiegu zamkniętym, kontynuacja redukcji wytwarzania odpadów, wprowadzenie zeroemisyjnych standardów energetycznych dla powstających budynków.