Wpływ zmiany klimatu na zdrowie

Raport omawia skutki zdrowotne zmian klimatu w dwóch scenariuszach, ale również prezentuje znane już dziś konsekwencje zmian klimatu dla zdrowia publicznego. Ważne informacje z raportu to m.in.:

Ekspertyzy powstałe na potrzeby projektu KLIMADA wykazały, że powodzie ze wszystkich gwałtownych zjawisk pogodowych powodują najwięcej szkód w Polsce. Łączną wartość strat spowodowanych przez niekorzystne zjawiska pogodowe i klimatyczne w latach 2001-2011 w Polsce oszacowano na ok. 56 mld zł, natomiast łączne straty wywołane przez zjawiska atmosferyczne w Polsce w tym czasie wyniosły ok. 90 mld zł. W Polsce powodzie, oprócz zgonów wywołanych katastrofą, wpływają na zdrowie publiczne, ponieważ są główną przyczyną chorób zakaźnych transmitowanych przez wodę. Najczęściej pojawiającą się tego typu chorobą jest salmonelloza.

Częstotliwość susz w Polsce również znacząco się zwiększa.Obecnie niewiele wiadomo na temat skutków zdrowotnych susz w Polsce.W dostępnych opracowaniach zaznacza się, że oddziałują na zdrowie w postaci astmy i alergii.

Fala upałów to ciąg dni z maksymalną temperaturą dobową powietrza większą lub równą 30°C, która utrzymuje się przez więcej niż 3 dni. Do grup szczególnie wrażliwych należą: kobiety w ciąży, osoby pow. 65 r.ż., małe dzieci, osoby przewlekle chore (głównie na choroby układu oddechowego i sercowo-naczyniowego), a także chorzy psychicznie oraz osoby niepełnosprawne. Istnieje dodatkowe ryzyko zagrożenia życia związane z izolacją społeczną w trakcie upałów dla osób mieszkających samotnie. To wszystko może powodować powikłania chorobowe prowadzące do utraty życia w czasie nadmiernych upałów.

Fala upałów w 1994 roku przyczyniła się do wzrostu umieralności w samej tylko Warszawie o 66 zgonów (30 osób zmarło z powodu chorób układu krążenia). Zwiększone ryzyko śmierci wystąpił w wielu miastach Polski: w Szczecinie o 23%, Wrocławiu – 43%, Poznaniu – 49%, Łodzi – do 63%. Jak wskazują badania wykonane w Polsce temperatura powietrza ma wpływ na wzrost śmiertelności z powodu niewydolności układu krążenia. Liczba zgonów w latach 1960-1990 zwiększyła się ze 100 do ponad 550 na 100 tysięcy mieszkańców.

Miejskie wyspy ciepła wpływają na jakość snu i wypoczynku. Temperatura pow. 23°C wydłuża czas czuwania i skraca fazę snu wolnofalowego SEM oraz fazę REM. Z kolei zaburzenia snu wpływają na rozwój nadciśnienia tętniczego, cukrzycy typu 2, zespołu metabolicznego. klimatozależnych.

W czasie fal upałów w Warszawie w 1994 roku (lipiec, sierpień) zanotowano 132 zgony więcej niż przewidywano wśród osób pow. 65 r. ż., a 77 spośród nich spowodowane było chorobami układu krążenia. Jednocześnie po ustaniu fal liczba zgonów znacząco spadła. Zważywszy na fakt, że polskie społeczeństwo się starzeje, jest to zagrożenie, które coraz trudniej będzie ignorować.

Z podnoszeniem się temperatury powietrza w Polsce ma także związek wzrost występowania chorób alergicznych. W ostatnim dziesięcioleciu podwoiła się liczba chorych na alergiczny nieżyt nosa i astmę oskrzelową.

Zmiana klimatu wiąże się również z rozprzestrzenianiem się chorób zakaźnych przenoszonych przez żywe organizmy (wektory), takie jak: muchy, komary, kleszcze, wszy oraz gryzonie. To duże zagrożenie dla zdrowia w Polsce. Jednym z największych zagrożeń jest kleszcz pospolity, który wywołuje m.in. chorobę z Lyme (boreliozę). Od 2005 do 2014 roku liczba zachorowań wzrosła ponad trzykrotnie z 4 406 przypadków do 13 868 rocznie.

Gospodarka oparta na paliwach kopalnych to również zanieczyszczenie powietrza. Zanieczyszczenie powietrza wywołuje szereg dolegliwości i zmian chorobowych. Pod koniec 2016 roku badacze ze Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu (ŚCCHS) opublikowali wyniki swoich badań, z który wynikła zależność pomiędzy występowaniem i częstotliwością chorób układu krążenia a zanieczyszczeniem powietrza. Wyniki wskazały, że przy przekroczeniach średniodobowych pyłu PM2.5 (200 μg/m3 ) wzrastała ogólna śmiertelność o 6%, natomiast z przyczyn sercowo-naczyniowych o 8%, obserwowano wzrost liczby przypadków zawału serca o 12%, udaru mózgu o 16%, zatorowości płucnej o 18%, hospitalizacji z powodu migotania przedsionków o 24% i z częstszymi wizytami w POZ o 14%. benzo(a)piren negatywnie wpływa na wątrobę, nerki i jądra, niszcząc plemniki, zmniejsza także możliwości rozrodcze, jest silnie rakotwórczy.

Służbę zdrowia czeka wiele nowych wyzwań, do których będzie musiała się przygotować w obliczu pogłębiających się zmian klimatu. Wśród nich znajduje się chociażby konieczność identyfikacji i monitorowania narastających zagrożeń zdrowia publicznego związanych z bezpośrednimi skutkami zmiany klimatu (jak np. susze, powodzie, ekstremalne zjawiska pogodowe). Wymienić tu należy także przygotowanie lekarzy i personelu medycznego do leczenia chorób, które mogą się pojawić w Polsce oraz opracowanie strategii walki z rozprzestrzeniającymi się chorobami wektorowymi.

Przeprowadzona analiza wykazała, że zarówno w odniesieniu do całego świata, jak i do Polski realizacja drugiego scenariusza oznacza znaczne zmniejszenie negatywnych skutków zdrowotnych zmiany klimatu, chociaż nie ogranicza ich całkowicie.

1. Wpływ zmiany klimatu na zdrowie   https://koalicjaklimatyczna.org/wplyw-zmiany-klimatu-na-zdrowie  14/06/2018
2. Kleszczom w Polsce żyje się coraz lepiej. Przez globalne ocieplenie.   http://healpolska.pl/aktualnosci/kleszczom-w-polsce-zyje-sie-coraz-lepiej-przez-globalne-ocieplenie-artykul-inspirowany-raportem-wplyw-zanieczyszczen-powietrza-na-zdrowie/  15/11/2018