Raport otwarcia reprezentujący obecny stan wiedzy na temat związku zmian klimatu ze stanem zdrowia
Raport o wpływie globalnego ocieplenia i intensyfikacji zjawisk ekstremalnych na zdrowie publiczne.
Raport z dnia: 01/10/2020
Niniejszy raport końcowy podsumowuje badania i ocenę wpływu klimatu na stan zdrowia oraz wypracowanie działań związanych z adaptacją do jego zmian opracowany przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny. Autorzy raportu stawiają prognozy umieralności i chorób klimatozależnych wywołanych zmianami klimatu, które w sposób pośredni i bezpośredni wpływają na zdrowie ludzi. Skutki tych zmian w najbliższych latach będą coraz bardziej odczuwalne, dlatego autorzy rekomendują ich uwzględnienie w analizie ryzyka oraz przy tworzeniu mechanizmów regulacyjnych i działań zapobiegawczych.
Raport z dnia: 01/12/2020
31/03/2023
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego
Krzysztof Skotak, Izabela Orych, Katarzyna Piekarska, Katarzyna Zacharczuk, Tomasz Wołkowicz, Tomasz Chmielewski, Beata Fiecek, Katarzyna Pancer, Daniel Rabczenko, Anna Poznańska, Aneta Trochonowicz, Renata Matuszewska
209
polski
Najważniejsze zagrożenia klimatyczne jakie zidentyfikowali autorzy raportu to m.in. wzrost temperatury, zmiany reżimu termiczno-opadowego oraz zwiększenie częstotliwości i intensywności ekstremalnych zjawisk pogodowych (fale upałów/mrozów, deszcze nawalne, trąby powietrzne). Należy również wskazać takie czynniki jak wzrost zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego (susze, ozon, wtórne pylenie) oraz wody (zakwity mikroorganizmów), a także rozprzestrzenianie się chorób wektorowych.
Najbardziej znanymi chorobami wektorowymi w Polsce są borelioza z Lyme oraz kleszczowe zapalenie mózgu. Jednak kleszcze mogą być wektorem wielu zakażeń wirusowych, bakteryjnych i pasożytniczych. Jako jedno z najczęściej poruszanych zagadnień jest rozszerzanie obszarów występowania komarów i kleszczy oraz zmiana ich cyklów życiowych. Ciężko jest jednak określić jednoznacznie czynnik odpowiedzialny za występowanie poszczególnych chorób ze względu na zmieniającą się bioróżnorodność, powstawanie nowych ekosystemów, zmiana szlaków migracyjnych ptaków, zmiana sposobu użytkowania gruntów czy migrację ludności. Wiadomo jednak, że zmiany klimatu wpływają na zmiany obszarów, czas i gęstość zasiedlenia kleszczy. Warto wspomnieć m.in. fakt, że ciepłe zimy powodują praktycznie stałą aktywność kleszczy. Co ciekawe zachorowania na KZM (kleszczowe zapalenie mózgu) jest nierównomierne ze względu na regiony.
Istnieje prawdopodobieństwo, że w najbliższym czasie realne okaże się zagrożenie ze strony czynników do tej pory uznawanych za egzotyczne (np. wirus gorączki Zachodniego Nilu), ponieważ obserwowane zmiany aktywności tego wirusa w Europie sugerują możliwość zasiedlenia przez zakażone komary także terenów Polski.
Przeprowadzone badania wskazały potrzebę rozszerzenia diagnostyki pozaszpitalnych zapaleń płuc związanych ze zwiększającym się prawdopodobieństwem zakażenia pałeczkami Legionella. Podobne zagrożenie dla zdrowia publicznego i potrzebę prowadzenia diagnostyki oraz monitoringu stanowią przecinkowce Vibrio, których obecność wzrasta w okresie letnim w wodach Morza Bałtyckiego, szczególnie w regionie Zatoki Gdańskiej.
W chwili obecnej nagłe zjawiska pogodowe w Polsce najczęściej nie łączą się ze znacznym i istotnym statystycznie wzrostem liczby hospitalizacji ani zgonów wśród ludności dotkniętych terenów. Sytuacja nie wymaga podejmowania szczególnych działań w tej dziedzinie. Nie zaobserwowano również istotnego statystycznie wpływu temperatury maksymalnej powietrza na zmiany dziennej liczby hospitalizacji z powodu ogółu przyczyn oraz z powodu chorób układu krążenia.
Streszczenie