Polska prawie bezemisyjna | Cztery scenariusze transformacji energetycznej do 2040 r.

Raport Fundacji Instrat skupia się na analizie czterech scenariuszy transformacji energetycznej dla Polski do roku 2040:

S1 – scenariusz ambitnego rozwoju OZE i energetyki jądrowej (OZE+EJ), to wersja, w której Polska uznaje transformację energetyczną jako kluczowe wyzwanie i zwiększa kilkukrotnie nakłady oraz mobilizuje wszelkie środki.

S2 – scenariusz ambitnego rozwoju OZE bez energetyki jądrowej (OZE), to wersja tożsama do S1, ale program energetyki jądrowej zostaje zarzucony lub do 2040 nie zostaje uruchomiony żaden reaktor.

S3 – scenariusz bazowy (BAZA), tempo rozwoju odpowiada wskaźnikom rządowego dokumentu, jednak jest mniej ambitne od wcześniejszych wersji. W tym scenariuszu program jądrowy może się rozwijać jak w S1.

S4 – scenariusz opóźnionej transformacji (OT), to wersja niskiej sprawności państwa polskiego i tempa transformacji. Inwestycje OZE utykają przez problemy administracyjne lub przyłączeniowe, a program jądrowy jest realizowany z pięcioletnim opóźnieniem.

Według przeprowadzonej analizy S1 już w 2040 roku polski system energetyczny może być oparty w 84% o OZE, 14% energetyce jądrowej i tylko 5% gazu ziemnego. W S2 bez udziału atomu OZE może osiągnąć nawet 92%. Przeprowadzona transformacja ma spowodować ok. 80% spadek emisji CO2 w analizowanych sektorach w stosunku do emisji z 1988 roku. Zmiany w systemie energetycznym Polski przyniosą także oszczędności na kosztach OPEX i CAPEX – 6 miliardów złotych rocznie w S1 w porównaniu do scenariusza bazowego i nawet 21 miliardów w stosunku do opóźnionej transformacji S4. Do analizy użyto modelu PyPSA-PL, w którym uwzględniono oprócz energetyki także sektory ciepłownictwa systemowego, ogrzewnictwa, elektromobilności pojazdów lekkich, a także wytwarzania wodoru. Model ten pozwala na identyfikację i symulację optymalnych kosztowo ścieżek rozwoju.

Trzy kluczowe informacje, na jakie zwracają uwagę autorzy raportu to:

– Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego w scenariuszu S4 wymaga inwestycji w infrastrukturę opartą na gazie ziemnym, co spowodowałoby wyższe koszty całkowite niż w pozostałych scenariuszach, co wskazuje, że transformacja energetyczna oparta o OZE i atom nie stanowi nadmiernego obciążenia dla naszej gospodarki. Sytuacja ta spowodowana jest m.in. cenami uprawnień do emisji CO2,

– energetyka jądrowa i OZE są technologiami, które mogą dobrze się uzupełniać i atom może stanowić wsparcie dla transformacji, ale filarem dla polskiego sektora energetycznego ma być położenie nacisku na rozwój energetyki wiatrowej oraz słonecznej,

– system produkujący więcej czystej energii, okazjonalnie stabilizowany innymi źródłami może być wykorzystywany do zasilania pomp ciepła, elektrolizerów czy samochodów elektrycznych, co powinno przełożyć się na odchodzenie od paliw kopalnych w całej gospodarce.

W analizie uwzględniono także sektor produkcji wodoru. Na ten moment wytwarza się 1 mln ton – jest to niemal w całości produkcja z gazu ziemnego (tzw. szary wodór) i służy do przerobu i oczyszczania ropy oraz wytwarzania amoniaku. Wodór wytwarzany w procesie elektrolizy (zielony wodór) może być narzędziem redukcji emisji szczególnie w sektorze przemysłu i transportu ciężkiego, jednak nie rozwinie się on szybciej niż w latach trzydziestych. Modelowe scenariusze dla mocy elektrolizerów są bardzo szerokie – od 0,07 mln ton w S4 do 1,2 mln w S1 (2040 rok) i stanowią co najwyżej wsparcie dla transformacji, ale nie mogą być celem samym w sobie.

Transformacja energetyczna wymaga także nakładów inwestycyjnych w sieci przesyłowe i możliwości przyłączeniowe, dlatego autorzy zwracają uwagę na kilka sposobów, które mogą zmniejszyć skalę problemu, w tym:

– magazyny energii, jako odpowiedź na lokalne przeciążenia sieci,

– elektrolizery i grzałki, jako opcja dla wykorzystania nadwyżek produkcji z OZE,

– cable pooling, czyli przyłączenie zróżnicowanych mocy OZE za cenę utraty części nadwyżek.

1. Scenariusze transformacji energetycznej w Polsce. Oto 4 główne ścieżki   https://forsal.pl/gospodarka/artykuly/9378050,scenariusze-transformacji-energetycznej-w-polsce-oto-4-glowne-sciezki.html  12/12/2023
2. Instrat: Polska może oprzeć energetykę w większości na OZE. „Najniższe emisje i najniższe koszty”   https://300gospodarka.pl/300klimat/instrat-polska-moze-oprzec-energetyke-w-wiekszosci-na-oze-najnizsze-emisje-i-najnizsze-koszty#google_vignette  12/12/2023