WRÓĆ DO LISTY

Jak to powiedzieć…? - Ułomności narracji o przyrodzie i katastrofie klimatycznej

Lata Dwudzieste Analizy

Agencja doradcza Lata dwudzieste opublikowała raport o problemie komunikowania wyzwań klimatycznych w przestrzeni medialnej. Już we wstępie reportażysta Filip Springer ocenia zmianę klimatu jako hiperobiekt, czyli formę na tyle dużą, że problematyczną w analizie i opisie przez ludzką percepcję. W publikacji poddano analizie narracje o katastrofie klimatycznej od 2016 roku, czyli momentu wprowadzenia Porozumienia Paryskiego. W 5 rozdziałach autorzy przeprowadzają czytelnika przez rys historyczny, kluczowe diagnozy oraz analizują bierność społeczną w obliczu katastrofy. Próba odpowiedzi na pytanie z czego wynika duża bierność wobec wyzwań, jakie przed nami stoją prowadzi autorów przez cztery możliwe tropy. Na koniec prezentują wnioski dla biznesu i przedstawiają możliwość włączenia się w narrację.

Autor/ka opracowania: Marcin Osuch

Raport z dnia: 28/01/2022


Data umieszczenia w bazie

31/01/2023

Instytucja

Lata Dwudzieste

Autorstwo

Mateusz Galica, Marta Marczuk, Kamil Puchała, Marta Janik, Oliwia Grochowska

Liczba stron

43

Język raportu

polski

Tagi

flag Najważniejsze wnioski
arrow down arrow up


Opublikowany w styczniu 2022 roku raport agencji doradczej Lata dwudzieste stara się odpowiedzieć na pytanie, dlaczego mimo posiadania danych naukowych oraz mając w rękach wiele rozwiązań technologicznych, przeciwdziałania katastrofie klimatycznej są wciąż niewystarczające. Za jedną z przeszkód stojącą za tym stanem rzeczy winią brak odpowiedniej narracji.

Filip Springer, reportażysta traktuje katastrofę klimatyczną jako hiperobiekt, czyli coś tak wielkiego w skali czasu, przestrzeni i złożoności, że jest nie do określenia przez dostępne narzędzia ludzkiej percepcji. Zdaniem Lawrence’a Buell kryzys ekologiczny to kryzys wyobraźni, dlatego aby trafić do konsumentów, polityków i świata biznesu potrzebna jest odpowiednia opowieść, przekonująca narracja.

Zdaniem autorów rewolucja przemysłowa jest wynikiem nie tylko formatu kultury, ale także określonego pojmowania roli przyrody w naszym życiu. Tak jak w starożytności czy średniowieczu przyroda posiadała status spersonifikowanej bogini czy potem boskiego dzieła, tak już w epoce pozytywizmu była traktowana jako odwrotność świata społecznego i została oddzielona od kultury oraz od człowieka, co pozwoliło mu na etyczną i opłacalną ekonomicznie eksploatację natury.

Choć dyskurs naukowy jest jednoznaczny, a w mediach czy świecie kultury pojawiają się wydarzenia medialne, które wskazują na trwającą katastrofę klimatyczną to zdaniem autorów aktualny model ekonomii powoduje, że stale nabieramy prędkości zamiast wcisnąć hamulec. Dlatego proponują 3 alternatywy – posthumanizm, nowe ekonomie oraz działajmy teraz.

Posthumanizm to doktryna, która proponuje przedefiniowanie lub całkowitą rezygnację z pojęcia człowieka, a także kładzie nacisk na postawienie go w pozycji części natury, a nie bytu ponad nim. Nowe ekonomie to projekty mające przeformatować aktualny model ekonomiczny nastawiony na rozwój na bardziej zrównoważone jak gospodarka cyrkularna, ekonomia pączka czy koncepcja obiegu zamkniętego. Ostatnia proponowana alternatywa zakłada inicjowanie działań w kierunku obciążenia kosztami tych firm, które najbardziej przyczyniają się do pogłębiania efektu cieplarnianego.

Bierność społeczna wobec zmian klimatu zdaniem autorów publikacji może wynikać z 4 powodów. Kryzys historii człowieka, czyli rozdzielenie przyrody od kultury i podziału na historię ludzką i historię natury, a co za tym idzie przekonanie o braku wpływu działań człowieka na przyrodę. Anomia i konkurencyjne narracje, czyli chaos komunikacyjny i powszechne odrzucanie autorytetu nauki jako narzędzie rozmywania kluczowej definicji i szerzenia dezinformacji. Tożsamości konsumpcyjne, czyli niezrównoważona konsumpcja, która bezpośrednio przekłada się na styl życia i definiowanie priorytetów kultury zachodniej. Kryzys klimatyczny jako kryzys wyobraźni, czyli przekonania, że aktualny sposób organizacji świata nie może ulec większym zmianom, a ratunek świata może zostać wdrożony tylko dzięki futurystycznym rozwiązaniom technologicznym.

W ramach raportu przeprowadzono analizę pięciu najpowszechniej czytanych, anglojęzycznych portali informacyjnych w celu zbadania sposobu komunikacji w zachodniej kulturze. Analizę prowadzono przez 5 lat w latach 2016 – 2021 na 17 458 artykułach. Wynika z niej, że istnieje rozdzielenie aspektów zmiany klimatu na środowiskowe i społeczne i rzadko tematy te są ze sobą podejmowane równocześnie. Najczęściej poruszana jest przez pryzmat ekonomii, polityki, przemysłu oraz energetyki, a rzadziej np. zaniku bioróżnorodności.

spis tresci Spis treści
arrow down arrow up


  • Rys historyczny 
  • Kluczowe diagnozy 
  • Impas społeczny 
  • Analiza dyskursu  
  • Wnioski dla biznesu 
  • Bibliografia 
  • Niuanse metodologiczne 

multimedia Multimedia
arrow down arrow up


Jakie były najczęściej poruszane hasła? (str. 30)

Zmiany klimatu są poruszane w oderwaniu od człowieka (str. 23)

multimedia Powiązane artykuły
arrow down arrow up


  1. Raport „Ułomności narracji o przyrodzie i katastrofie klimatycznej”   https://demagog.org.pl/analizy_i_raporty/raport-ulomnosci-narracji-o-przyrodzie-i-katastrofie-klimatycznej/   12/12/2022
  2. Jak media piszą o zmianach klimatu? Wnioski z raportu “Jak to powiedzieć…?”   https://swiatoze.pl/jak-media-pisza-o-zmianach-klimatu-wnioski-z-raportu-jak-to-powiedziec/   28/01/2022
  3. Jak to powiedzieć? - raport o komunikacji i narracji wokół zmian klimatu   https://www.chronmyklimat.pl/spoleczenstwo/1457-jak-to-powiedziec-raport-o-komunikacji-i-narracji-wokol-zmian-klimatu   08/01/2022
Chcesz dodać swój artykuł?
Prześlij go na adres mailowy Redakcji redakcja@klimatycznabazawiedzy.org

related

Powiązane materiały w bazie