Co po węglu? Górnicy o klimacie, transformacji i przyszłości

Wnioski z raportu ISP:

Górnicy są przekonani o konieczności ochrony klimatu, a koszty zaniechań w tym obszarze przewyższą nakłady na zieloną transformację. Boją się jednak gospodarczych skutków transformacji, zwłaszcza dostępności miejsc pracy.

Rządowi nie ufa 81 proc. górników. Ma u nich mniejsze zaufanie niż Unia Europejska, lokalne władze i związki zawodowe. Przyczyny leżą w dotychczasowych działaniach rządu: nieprzewidywalność, krótkoterminowość i upolitycznienie decyzji dotyczących sektora węglowego.

Nieprzewidywalność sytuacji w górnictwie zwiększa kryzys energetyczny, wojna w Ukrainie i dążenie do uniezależnienia od paliw kopalnych z Rosji. Część górników widzi w tym szansę na przedłużenie działania niektórych zakładów pracy związanych z górnictwem.

Dwie trzecie górników jest zdania, że Polska gospodarka jest nadmiernie uzależniona od węgla. Chcą dywersyfikacji miksu energetycznego, choć sądzą, że energia odnawialna nie zapewni Polsce bezpieczeństwa energetycznego.

Górnicy akceptują warunki umowy społecznej transformacji sektora górnictwa węgla kamiennego z 2021 roku i uważają, że pracodawcy dotrzymują jej warunków. Fakt, że umowa nie objęła górnictwa węgla brunatnego postrzegają jako decyzję polityczną uwarunkowaną troską o liczniejszy elektorat na Śląsku.

W umowie społecznej zabrakło rozwiązań w postaci systemowego wsparcia przekwalifikowania zawodowego. Tymczasem część badanych uważa to rozwiązanie za ważniejsze niż odprawy górnicze.

Górnicy z Wielkopolski i Bełchatowa nie uważają trwającej obecnie transformacji za sprawiedliwą. Trwają redukcje zatrudnienia bez rozwiązań osłonowych dla pracowników.

Ponad 70 proc. górników czuje się niewystarczająco poinformowanych o planowanych działaniach władz i pracodawców związanych z transformacją.

Ponad 70 proc. górników uznaje swoje kwalifikacje za przydatne w pracy poza górnictwem.

Prawie jedna trzecia górników planuje się przekwalifikować, 15 proc. założyć własną działalność gospodarczą, a po 11 proc. przejść na podobne stanowisko w działającej jeszcze kopalni lub przejść na wcześniejszą emeryturę.

Górnicy niepokoją się o dostępność miejsc pracy, pogorszenie sytuacji materialnej mieszkańców regionów górniczych i tego, że redukcje zatrudnienia w górnictwie obniżą standardy bezpieczeństwa pracy.

Mimo niepokojów, 60 proc. górników uważa, że transformacja mogłaby przyczynić się do unowocześnienia gospodarki. Co drugi uważa ją za szansę dla swojego regionu. Większy optymizm widać wśród górników ze Śląska niż Wielkopolski, co może wynikać z zaplanowania transformacji na dłuższy czas oraz lepszym przygotowaniem regionu do zmian. Najczęściej wskazywane korzyści to poprawa stanu środowiska w regionie i poprawa zdrowia mieszkańców.

1. 2/3 górników uważa, że za bardzo polegamy na węglu. O dekarbonizacji mówią: „Trzeba, choć serce boli"   https://oko.press/2-3-gornikow-uwaza-ze-za-bardzo-polegamy-na-weglu-o-dekarbonizacji-mowia-trzeba-choc-serce-boli  10/11/2022
2. Zdaniem górników polska gospodarka jest zbyt uzależniona od węgla. I widzą potrzebę transformacji   https://www.bankier.pl/wiadomosc/RAPORT-8418210.html  06/11/2022
3. Raport "Co po węglu?" Górnicy nie ufają rządowi bardziej niż Unii Europejskiej   https://rybnik.wyborcza.pl/rybnik/7,180134,28938772,raport-co-po-weglu-gornicy-nie-ufaja-rzadowi-bardziej-niz.html  22/09/2022
4. Raport: Co po węglu? Górnicy o klimacie, transformacji i przyszłości”   https://nettg.pl/gornictwo/191665/raport-co-po-weglu-gornicy-o-klimacie-transformacji-i-przyszlosci  10/11/2022