Komunikat 03/2021 na temat perspektyw dekarbonizacji wytwarzania energii elektrycznej w Polsce

Odejście od paliw kopalnych w wytwarzaniu energii elektrycznej jest konieczne do zapobieżenia katastrofie klimatycznej. Jak wykazują obliczenia wielu ekspertów, dekarbonizacja polskiej gospodarki będzie również tańsza niż utrzymanie jej dotychczasowego modelu. I to pomimo faktu, że obecnie polski sektor elektroenergetyczny, oparty na spalaniu węgla kamiennego i brunatnego, jest jednym z najbardziej emisyjnych w skali Europy i świata.

“Jeśli zaniechamy energicznych działań już teraz, zmarnujemy kolejną dekadę i doprowadzimy do zapaści gospodarczej. Pomijając rosnące koszty energii elektrycznej, musimy w sytuacji nieskutecznej dekarbonizacji liczyć się z poważnymi trudnościami na zagranicznych rynkach zbytu, jeśli eksportowane towary i usługi będą powiązane z wysoką emisyjnością. Na taką możliwość wskazuje gwałtowna zmiana nastrojów wokół emisji i kryzysu klimatycznego na świecie” – piszą badacze PAN.

Autorzy zaznaczają, że choć nie ma źródeł energii, które zupełnie nie emitowałyby gazów cieplarnianych, to szkodliwość tego wpływu da się zminimalizować, stawiając na OZE i nowoczesne technologie magazynowania energii.

Artykuł analizuje zalety, wady i wyzwania związane z rozwojem w Polsce fotowoltaiki, energetyki wiatrowej na lądzie i morzu, hydroenergetyki, biogazowni i spalania biomasy, a także energetyki jądrowej, w tym małych modułowych elektrowni jądrowych (SMR). Wymienia też niedojrzałe, ale obiecujące technologie magazynowania energii, jak te związane z technologiami wodorowymi, bateriami przepływowymi czy znane i stosowane rozwiązania związane z bateriami litowo-jonowymi oraz elektrowniami szczytowo-pompowymi.

Według analizy Polska powinna w trybie pilnym odblokować rozwój energetyki wiatrowej na lądzie poprzez modyfikację przepisów prawnych, a także radykalnie przyspieszyć budowę morskich farm wiatrowych na Bałtyku. Powinna też postawić na rozwój fotowoltaiki, i energetyki jądrowej (tu konieczna jest budowa społecznego poparcia dla tego rozwiązania). W odniesieniu do OZE rekomendowane jest stworzenie przepisów, które pozwolą obywatelom produkować energię jako zbiorowi prosumenci. Ze względu na rosnącą rolę energetyki wiatrowej i słonecznej, gdzie produkcja energii jest zmienna w cyklach dobowych i rocznych oraz uzależniona od pogody, coraz pilniejszym staje się rozwój magazynowania energii, w tym wykorzystanie wodoru. Niezbędne jest inwestowanie w szczytowe/bilansujące źródła energii i jej magazynowanie, Wśród źródeł szczytowych/bilansujących autorzy wymieniają także szczytowe elektrownie gazowe.

Konieczna jest modernizacja i rozbudowa sieci przesyłowych, w tym przystosowanie ich do zwiększającego się rozproszenia źródeł energii elektrycznej. Cyfryzacja sektora energetycznego i stosowanie rozwiązań w chmurze także jest przydatnym rozwiązaniem w procesie transformacji energetycznej.Szybka transformacja energetyczna będzie powodowała wiele napięć społecznych, szczególnie w sektorach i regionach zależnych od energetyki opartej na węglu i górnictwie, a także może skutkować ubóstwem energetycznym wśród niektórych grup społecznych. Zapobiegać temu powinna polityka i mechanizmy zawarte w polskiej i europejskiej polityce pod hasłem sprawiedliwej transformacji.

Lokalna neutralność klimatyczna nie może być realizowana przez eksport emisji do innych krajów, np. poprzez przenoszenie tam wysokoemisyjnych gałęzi przemysłu – zaznaczają także autorzy analizy.

1. Eksperci PAN: W Polsce potrzebne będą elektrownie jądrowe i trzeba do tego przekonać społeczeństwo   https://oko.press/eksperci-pan-w-polsce-potrzebne-beda-elektrownie-jadrowe-i-trzeba-do-tego-przekonac-spoleczenstwo/  20/04/2021
2. PAN: Polska energotransformacja powinna uwzględniać atom i OZE [KOMENTARZ]   https://energetyka24.com/elektroenergetyka/pan-polska-energotransformacja-powinna-uwzgledniac-atom-i-oze-komentarz  20/04/2021
3. Naukowcy PAN o dekarbonizacji: OZE i atom pomogą obniżyć emisje   https://smoglab.pl/naukowcy-pan-o-dekarbonizacji-oze-i-atom-pomoga-obnizyc-emisje/  26/04/2021