Elektryfikacja sektora drogowego transportu ciężkiego

O kluczowej roli sektora transportu ciężkiego dla naszego kraju świadczą chociażby dane nt. ilości pracowników: w 2020 r. w sektorze przewozu towarów transportem drogowym było zatrudnionych prawie pół miliona osób (486 tys.) – najwięcej w całej Unii Europejskiej (UE). Oprócz tego w Polsce znajduje się największa flota pojazdów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej (dmc) powyżej 3,5 t. Od 2017 r. utrzymujemy również rekord unijny, jeżeli chodzi o przewiezione tonokilometry (tkm). Polski rynek przewozów drogowych jest zdominowany przez zagraniczny transport towarów, stanowiący 65% polskiego rynku. Natomiast wartość́ dodana polskiego sektora ciężkiego transportu drogowego jest piątą̨ najwyższą̨ w UE. 

Sektor transportu ciężkiego w UE dynamicznie się zmienia w świetle zielonych przepisów unijnych. Flota elektrycznych pojazdów ciężkich w Europie do 2030 r. powiększy się ponad 60-krotnie w stosunku do dzisiejszego poziomu wedle projekcji Arthur D. Little (2021). W raporcie czytamy, że obranie strategii zgodnej ze scenariuszem z przyspieszoną elektryfikacją jest szansą dla naszego kraju na pozostanie europejskim liderem sektora transportu ciężkiego. Z analizy przeprowadzonej przez PIE dowiadujemy się, że w przypadku obrania takiego scenariusza, do 2035 r. w Polsce: 

• powstanie 21 tys. dodatkowych miejsc pracy (szczególnie w energetyce oraz produkcji części mechanicznych i elektronicznych), 
• aktywność przewozowa zwiększy się o 9,9 mld tkm, 
• wartość dodana sektora wzrośnie o 1,1 mld EUR. 

 Autorzy raportu w szansach na rozwój sektora transportu ciężkiego uwzględniają niższe koszty eksploatacyjne ciężkich pojazdów elektrycznych w porównaniu do konwencjonalnych. Dodatkowym czynnikiem wspomagającym rozbudowę tej gałęzi gospodarki jest rozwój technologii i malejące ceny baterii, podobnie jak w przypadku samochodów elektrycznych. 

W przypadku niedostosowania się do najnowszych wymogów unijnych Polskę czeka szereg wyzwań. Chodzi m. in. o brak możliwości obsługi części tras przewozowych wewnątrz UE oraz zagrożenie dodatkowymi kosztami, którymi mogą zostać obciążone przedsiębiorstwa TSL (transport, spedycja, logistyka). Ponadto kupowanie pojazdów innych niż elektryczne będzie coraz trudniejsze, jako że najwięksi producenci przekształcają swoje oferty. Do 2040 r. co najmniej siedmiu dużych producentów planuje sprzedawać́ wyłącznie pojazdy elektryczne, a już̇ po 2030 r. ok. połowa sprzedanych modeli Scania, MAN czy Volvo będzie napędzana silnikami elektrycznymi. 

Autorzy raportu wskazują na szereg problemów, z którymi w pierwszej kolejności należy się uporać, nawet w przypadku obrania strategii z przyspieszoną elektryfikacją. Chodzi m. in. o rozbudowę infrastruktury ładowania, której obecnie nie ma (jak wynika z danych Licznika Elektromobilności PSPA/PZPM  w Polsce w marcu 2023 r. nie było żadnej stacji ładowania dla pojazdów o dmc powyżej 16 t); zwiększenie floty ciężkich pojazdów elektrycznych (według ACEA, do 2022 r. w Polsce zarejestrowano 11 takich pojazdów); niedobór kierowców w związku z nienadążającą podażą względem popytu sektora (problem ten będzie się pogłębiał wraz ze starzeniem się siły roboczej w transporcie).  

 Dodatkowo elektryfikacja kolejnej gałęzi naszej gospodarki będzie się równała z większym zapotrzebowaniem na energię elektryczną – ciężarówki elektryczne mogą odpowiadać za 2-4% całkowitego zapotrzebowania na energię elektryczną w latach 2030-2035. Będzie to z kolei wiązało się z koniecznością zabezpieczenia mocy wytwórczych, przesyłowych i dystrybucyjnych energii elektrycznej na obszarze całego kraju, jak i ze zmianą naszego miksu energetycznego, by zniwelować emisje pośrednie.  

1. https://www.adlittle.com/sites/default/files/reports/ADL_The_future_of_automotive_mobility.pdf
2. https://www.kearney.com/industry/energy/article/-/insights/decarbonizing%20-heavy-duty-road-transport-in-europe
3. https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2023/01/PIE_Branza-TSL-w-obliczu-autonomizacji-i-wojny.pdf
4. https://lewiatan.org/wp-content/uploads/2022/09/RAPORT_zielone_kompetencje-1.pdf