Skutki zmiany klimatu

Kluczowe wnioski z opinii Marcina Popkiewicza opisują skutki efektu cieplarnianego, czyli wzrostu średniej temperatury powierzchni Ziemi. Następstwa tego zjawiska zależą od scenariusza przyszłych emisji gazów cieplarnianych – czy będą dalej rosły, czy szybko zmaleją. Scenariusze przebiegu zmian klimatu zależą głównie od tego, co zrobi ludzkość, a w efekcie poziomu redukcji emisji i usuwania gazów cieplarnianych już obecnych w atmosferze.

Skala globalnego ocieplenia w odpowiedzi na emisje dwutlenku węgla zależy zwłaszcza od tego, ile w sumie go wyemitujemy do atmosfery (nie od tempa emisji). Dlatego, jeśli chcielibyśmy ograniczyć wzrost średniej temperatury powierzchni Ziemi do 1,5-2°C względem epoki przedprzemysłowej, możemy wyemitować jeszcze nieco ponad 300 GtCO2, co przekłada się na konieczność redukcji emisji o połowę w ciągu dekady i do zera kilkanaście lat później.

Obecnie nie da się już całkowicie uniknąć poważnych konsekwencji globalnego ocieplenia.

Scenariusz ogrzania planety o 1,5 – 2°C (zgodnie z Porozumieniem Paryskim) to coraz częstsze fale upałów i związane z nimi zgony, susze, niedobory wody, a także gwałtowne ulewy. To również zanikanie lodowców, np. w Alpach czy Andach, czego skutkiem okresowo wysychać będą rzeki. Okresowo Ocean Arktyczny będzie wolny od lodu. Brak lodowców przyczyni się do przyspieszenia globalnego ocieplenia. Topnienie lądolodów Grenlandii i Antarktydy w istotny sposób przyczyni się do wzrostu poziomu wód.

Zmiany klimatu obniżą produkcję rolną, a także produkcję z rybołówstwa.

Rafy koralowe jako ekosystem są zagrożone wymarciem. Ogrzewające się i zakwaszone oceany zagrożą nawet 98 proc. z nich. W miarę ocieplania klimatu znikać będą ekosystemy.

W świecie cieplejszym o 2°C do końca stulecia wymrzeć może 25% z 80 000 monitorowanych gatunków zwierząt i roślin. Wzrosną zagrożenia pożarowe, powodziowe, cyklonami tropikalnymi oraz ekspansja chorób tropikalnych.

Już ten poziom zmian klimatu doprowadzi do przekroczenia tzw. punktów krytycznych, które zaburzą niezmienne dotąd elementy równowagi planetarnej, jak np. roztapianie wiecznej zmarzliny.

W scenariuszu „Biznes-jak-zwykle” do końca stulecia temperatura wzrośnie o ok. 4°C względem poziomu przedprzemysłowego. Skutki będą znacznie poważniejsze niż dla ograniczenia zmiany klimatu do poziomu uzgodnionego w Porozumieniu Paryskim.

Między innymi, zabójcze fale upałów będą występować co roku na 85% terenów lądowych. Narażona na susze będzie duża część terenów w średnich szerokościach geograficznych, będących spichlerzem świata.

Niewielkie lodowce stracą ponad 80 proc. swojej obecnej masy, himalajskie – nawet ⅔. Długofalowo lód może zniknąć wszędzie oprócz Arktyki. Arktyka będzie wolna od lodu przez większą część roku. Po 2100 roku, gdy skutki topnienia lądolodów będą już widoczne, przewiduje się podniesienie światowego poziomu morza o kilkadziesiąt metrów. Już przed 2100 rokiem dojdzie do zatopienia miast nadbrzeżnych i nizinnych lądów nadmorskich.

Spadek produkcji rolnej poważnie zagrozi globalnemu bezpieczeństwu żywnościowemu.

Wody mórz i oceanów, pochłaniając z atmosfery emitowany przez nas dwutlenek węgla będą się zakwaszać, do poziomu nienotowanego przez ostatnie 300 mln lat. Zaburzy to życie ekosystemów wodnych. Znikną rafy koralowe.

Wymrze połowa z monitorowanych dziś 80 000 gatunków flory i fauny, a także liczne niemonitorowane. To da kaskadowy efekt rozpadu ekosystemów.

Katastrofy meteorologiczne i ekologiczne staną się codziennością, przyczyniając się do masowych migracji i zaburzając stabilność globalnych gospodarek.
Zmiana klimatu będzie postępować też w kolejnych stuleciach, prowadząc do jeszcze większego ocieplenia, nawet rzędu 10 lub więcej stopni.