Multimedia
Climate Change 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability
Kluczowy raport klimatyczny dot. wpływu na ekosystem, bioróżnorodność i społeczności ludzkie
Data publikacji: 28/02/2022
Raport IPCC opublikowany w 2022 roku odzwierciedla nowe ustalenia w literaturze naukowej oraz poprzednich raportach IPCC w odniesieniu do mitygacji i adaptacji do zmian klimatu. Pochyla się przede wszystkim nad zagadnieniami zmian w międzynarodowym otoczeniu prawnym i ekonomicznym dla reagowania na zmiany klimatu (mierzy na przykład poziom wdrażania międzynarodowych porozumień i protokołów związanych z klimatem lub ewoluującą rolę współpracy międzynarodowej, finansowania transformacji i innowacji technologicznych). Omawia także rosnącą rolę podmiotów niepaństwowych i innych w działaniach na rzecz zatrzymania dalszych zmian klimatu i ich skutków. Zauważa, że angażują się w nie m.in. podmioty krajowe, w tym miasta, przedsiębiorstwa, ludność tubylcza, obywatele, w tym społeczności lokalne i młodzież, inicjatywy międzynarodowe oraz podmioty publiczno-prywatne. Raport zwraca też uwagę, że ścieżki rozwoju podejmowane przez kraje na wszystkich etapach rozwoju gospodarczego wpływają na ich emisje gazów cieplarnianych, a tym samym kształtują wyzwania i możliwości dostosowania do zmian klimatu, różniące się w zależności od regionu.
Data umieszczenia w bazie: 11/11/2022
04/04/2022
IPCC
2913
angielski
© 2022 Intergovernmental Panel on Climate Change.
Najważniejsze wnioski
Raport IPCC streszcza stan wiedzy na temat mitygacji i adaptacji do zmian klimatu na 2022 rok, opierając się na najnowszej literaturze naukowej i innych raportach IPCC. W niniejszym raporcie określono wiele ram analitycznych służących do oceny czynników, barier i możliwości działań mitygujących i adaptacyjnych. Należą do nich m.in. efektywność ekonomiczna, w tym korzyści wynikające z unikniętych skutków zmian klimatu, powiązane procesy transformacji technologicznej i społecznej czy też ramy społeczno-polityczne dla przeciwdziałania zmianom klimatu. Główne wnioski, które prezentuje to:
Całkowite antropogeniczne emisje gazów cieplarnianych netto w latach 2010–2019 nadal rosły, podobnie jak skumulowane emisje netto CO2 od 1850 roku. Średnie roczne emisje gazów cieplarnianych w latach 2010–2019 były wyższe niż w poprzednich dekadach, ale tempo wzrostu tych emisji w latach 2010–2019 było niższe niż w poprzedniej dekadzie (2000-2009).
Antropogeniczne emisje netto gazów cieplarnianych wzrosły od 2010 r. we wszystkich głównych sektorach na całym świecie. Redukcja emisji CO2 emitowanych przez paliwa kopalne i produkcję przemysłową związana z poprawą energochłonności w tym obszarze była mniejsza niż wzrost emisji spowodowany rosnącym globalnym poziomem aktywności w przemyśle, dostawach energii, transporcie, rolnictwie i budownictwie.
Globalne emisje gazów cieplarnianych znacznie się różnią, gdy podzielić je na regiony czy grupy społeczne. Różnice w emisjach różnych krajów w przeliczeniu na mieszkańca częściowo odzwierciedlają różne etapy rozwoju państw, ale są również różnice między ludźmi o różnym poziomie dochodów. W skali globalnej 10 proc. gospodarstw domowych o najwyższych emisjach na mieszkańca odpowiada za 34-45 proc. globalnej emisji GHG gospodarstw domowych, podczas gdy środkowe 40 proc. – za 40-53 proc., a dolne 50 proc. za 13-15 proc.
Koszty jednostkowe kilku niskoemisyjnych technologii spadają nieprzerwanie od 2010 roku. Innowacje technologiczne i polityki pomogły przezwyciężyć skutki dystrybucyjne, środowiskowe i społeczne potencjalnie związane z globalnym przejściem na te technologie. Także cyfryzacja może umożliwić redukcję emisji, ale, o ile nie zostanie odpowiednio uregulowana prawnie, może mieć niekorzystne skutki uboczne dla redukcji emisji gazów cieplarnianych.
Postępy w dostosowaniu przepływów finansowych do celów Porozumienia paryskiego są nadal powolne, a analizowane przepływy finansowe związane z klimatem rozkładają się nierównomiernie między regionami i sektorami.
Globalne emisje gazów cieplarnianych w 2030 roku wynikające z wdrożenia krajowo ustalanych planów kontrybucji (ang. NDC) ogłoszonych przed COP26 sprawiłyby, że ocieplenie przekroczy 1,5°C w XXI wieku. Przewiduje się też, że polityki wdrożone do końca 2020 roku spowodują wyższe globalne emisje gazów cieplarnianych niż sugerowałyby dokumenty składane przez państwa w ramach zobowiązań z Porozumienia paryskiego.
Globalne emisje gazów cieplarnianych powinny osiągnąć szczyt między 2020 a najpóźniej 2025 rokiem na całym świecie. Jednak bez wzmocnienia polityk wykraczających poza te, które zostaną wdrożone do końca 2020 roku, emisje gazów cieplarnianych wzrosną po 2025 roku, prowadząc do wzrostu globalnego ocieplenia o 3,2°C do 2100 roku.
Według modeli klimatycznych globalne zerowe emisje CO2 netto muszą zostać osiągnięte na początku lat 50. XX wieku, by udało się ograniczyć ocieplenie do 1,5°C bez lub z ograniczonym przekroczeniem tej granicy temperatury. Wiele z tych scenariuszy zakłada generowanie ujemnych emisji CO2 netto po osiągnięciu zerowych emisji. Ścieżki te przewidują również głębokie redukcje innych emisji gazów cieplarnianych.
Wszystkie scenariusze zakładające utrzymanie globalnego ocieplenia na poziomie 1,5°C lub 2°C pociągają za sobą szybką i głęboką, a w większości przypadków natychmiastową redukcję emisji gazów cieplarnianych we wszystkich sektorach. Modelowane strategie łagodzenia w celu osiągnięcia tych redukcji obejmują: przejście z paliw kopalnych bez CCS (ang. Carbon Capture and Storage, czyli przechwytywanie i sekwestracja CO2) na źródła energii o bardzo niskiej lub zerowej emisji dwutlenku węgla, takie jak odnawialne źródła energii czy wdrażanie metod usuwania dwutlenku węgla (CDR) w celu zrównoważenia trudnych do wyeliminowania emisji gazów cieplarnianych.
Redukcja emisji gazów cieplarnianych w całym sektorze energetycznym wymaga poważnych zmian, w tym znacznego zmniejszenia ogólnego zużycia paliw kopalnych, wprowadzenia niskoemisyjnych źródeł energii, przejścia na alternatywne nośniki energii oraz efektywności i oszczędności w wykorzystywaniu energii. Dalsze instalowanie emisyjnej infrastruktury dla paliw kopalnych ”zamrozi” redukcje emisji gazów cieplarnianych.
Wyzerowanie emisji CO2 w sektorze przemysłowym jest trudne, ale możliwe. Wymaga to skoordynowanych działań w całym łańcuchu wartości, w tym zarządzania popytem, inwestowania w efektywność energetyczną i materiałową, a także rozwijania technologii redukcji emisji i zmian w procesach produkcyjnych. Postęp umożliwi też wykorzystanie w procesach produkcyjnych energii elektrycznej, wodoru, paliw i węgla o niskiej i zerowej emisji gazów cieplarnianych.
Zarządzanie popytem i technologie niskoemisyjne mogą zmniejszyć emisje w sektorze transportu w krajach rozwiniętych i ograniczać wzrost emisji w krajach rozwijających się.
Zmniejszanie emisjami z rolnictwa, leśnictwa i wykorzystania gruntów, jeśli zostanie wdrożone w sposób zrównoważony, może zapewnić redukcję emisji gazów cieplarnianych na dużą skalę, ale nie da rady w pełni zrekompensować opóźnień w działaniach w innych sektorach.
Wdrożenie rozwiązań z zakresu usuwania dwutlenku węgla (CDR) w celu zrównoważenia trudnych do ograniczenia emisji jest nieuniknione, jeśli chcemy osiągnąć zerowe emisje netto CO2 lub innych gazów cieplarnianych. Skala i czas jego wdrożenia będą zależeć od trajektorii redukcji emisji brutto w różnych sektorach.
We wszystkich krajach działania łagodzące osadzone w szerszym kontekście rozwoju mogą zwiększyć tempo i zakres redukcji emisji. Polityki nastawione na transformację w kierunku zrównoważonego rozwoju, mogą poszerzyć portfolio dostępnych działań łagodzących, przy zachowaniu synergii z celami zrównoważonego rozwoju.
Wiele instrumentów regulacyjnych i ekonomicznych, które mogą przyspieszyć globalne tempo redukcji gazów cieplarnianych, zostało już z powodzeniem wdrożonych. Instrumenty te mogą wspierać głębokie redukcje emisji i stymulować innowacje, jeśli zostałyby zastosowane na szerszą skalę. Raport szerzej omawia, jakie to instrumenty.
Obserwowane dotychczas przepływy finansowe nie osiągają poziomów wymaganych do osiągnięcia celów mitygacji zmian klimatu we wszystkich sektorach i regionach świata. Wyzwanie, jakim jest wypełnienie luk w redukcjach emisji, dotyczy w największym stopniu krajów rozwijających się. Skalowanie przepływów finansowych na cele związane z łagodzeniem zmian klimatu mogą wspierać jasne wybory polityczne i sygnały od rządów oraz społeczności międzynarodowej. Przyspieszenie międzynarodowej współpracy finansowej jest kluczowym czynnikiem umożliwiającym niskoemisyjną i sprawiedliwą transformację, a także rozwiązać problem nierówności w dostępie do finansowania i podatności na skutki zmiany klimatu.
Spis treści 
Powiązane artykuły 
