Zmiana Klimatu: Co warto wiedzieć? Jak przeciwdziałać dezinformacji?

Niniejsza publikacja podzielona jest na dwa główne rozdziały. Pierwszy z nich „Zmiana klimatu w pigułce” jest syntetycznym streszczeniem tego, co wiemy na temat zmian klimatu, jego źródeł, przyczyn, w jaki sposób badane jest stężenie CO2 w atmosferze oraz konsekwencję jakie nas czekają. Poruszany jest także wątek wpływu tych zmian na nasz kraj. Druga część publikacji poświęcona jest dezinformacji klimatycznej. Poruszone zostają cele dezinformacji, jej metody i techniki, przykłady z mediów, a także krótki poradnik o weryfikowaniu czytanych informacji.

W pierwszym rozdziale autorka przybliża nam kluczowe informacje, jakie każdy z nas powinien mieć nt. klimatu i zmian. Podkreślony zostaje fakt, że mimo, że koncentracja gazów cieplarnianych oscylowała przez setki tysięcy lat (180-330 ppm) to obecne stężenie 420 ppm jest sytuacją nie obserwowaną od kilku lub kilkunastu milionów lat. Za główną przyczynę wzrostu podkreśla się działalność człowieka. W 2019 roku głównymi źródłami gazów cieplarnianych była energetyka (40%), transport (25,8%), przemysł wytwórczy i budownictwo (11,6%), rolnictwo (10,3%), procesy przemysłowe (9,1%) oraz gospodarka odpadami (3,1%).

W jaki sposób bada się stężenie dwutlenku węgla w atmosferze? Główną metodą jest badanie koncentracji różnych izotopów węgla, najczęściej 12C oraz 13C. W paliwach kopalnych, które powstały z roślin jest przewaga 12C. Jego koncentracja od czasów rewolucji przemysłowej znacząco wzrasta w stosunku do  13C, co świadczy o jego uwalnianiu do atmosfery podczas spalania paliw.

Konsekwencjami zmian klimatu jest zakwaszenie mórz i oceanów, topnienie lodowców, wzrost częstotliwości i intensywności ekstremalnych zjawisk pogodowych, niedobory wody, wymieranie gatunków, co przełoży się na drastyczny wzrost skali migracji ludności oraz ogromne koszty gospodarcze. Także i Polska jest zagrożona skutkami zmian klimatu takimi jak spadek zasobów wodnych, straty w rolnictwie, wzrost występowania huraganów czy większe zagrożenie szkodnikami czy chorobami dla roślin uprawnych i zwierząt.

Dezinformacja jest powszechnie występującym zjawiskiem w Internecie, a szczególnie mediach społecznościowych i dotyczy także spraw klimatu i polityki klimatycznej. Jest to celowe fałszowanie lub manipulowanie informacjami w przestrzeni publicznej. Odpowiedzialnymi za rozpowszechnianie fałszywych informacji są nie tylko zwykli użytkownicy Internetu, ale także nierzadko osoby publiczne jak media, dziennikarze, liderzy opinii czy politycy. Należy także pamiętać o botach czy fałszywych postaciach tworzonych przez internetowych trolli lub różne organizacje. Z badań wynika, że prawie połowa Polaków (44%) deklaruje kontakt z fake newsami klimatycznymi, a 9% z nich miała do czynienia z nim wielokrotnie.

Oprócz metod i technik dezinformacji, a także przykładów takich działań m.in. w dość znanych mediach autorka podpowiada w jaki sposób każdy z nas może weryfikować informacje. Jedną z takich metod może być zasada „5xZ”, czyli:

– Zweryfikować wiarygodność źródła.

– Zweryfikować prawdziwość i logiczność treści.

– Zweryfikować, czy inne źródła potwierdzają takie same treści.

– Zweryfikować autorów informacji oraz ich wiarygodność.

– Zweryfikować datę publikacji.

1. Klimatyczna dezinformacja – co trzeba wiedzieć i jak jej przeciwdziałać   https://plgbc.org.pl/klimatyczna-dezinformacja-co-trzeba-wiedziec-i-jak-jej-przeciwdzialac/  29/03/2023