Ekstremalne zjawiska antarktyczne

Lista ekstremalnych zjawisk pogodowych na Antarktydzie opisanych w artykule: 

• rekordowo niski poziom powierzchni lodu morskiego, 

• coraz częstsze zawalanie się półek lodowych, które otaczają trzy czwarte wybrzeża Antarktydy, 
• temperatury powierzchniowe będące o 38,5°C wyższe niż średnia we wschodniej części Antarktydy w 2022 r. 
• malejąca powierzchnia lodu lądowego na Antarktydzie, który w przeciwieństwie do lodu morskiego przyczynia się do podniesienia poziomu mórz. Pomiędzy 1992 a 2020 r. na skutek topnienia pokrywy śnieżnej na Antarktydzie i Grenlandii, globalna średnia poziomu morza wzrosła o 2,1 cm. 

Jak jest „normalnie”? 

Powierzchnia lodu morskiego na Antarktydzie zmienia się co roku, kurcząc się do najniższego poziomu w lutym, ponownie zaś zwiększając swoją powierzchnię i osiągając szczyt we wrześniu. Jednak w tym roku naukowcy zaobserwowali anomalię polegającą na rekordowo niskim przyroście powierzchni lodu morskiego. Co więcej, w latach 2022 i 2023 odnotowano najniższy poziom lodu morskiego wokół Antarktydy od czasu prowadzenia pomiarów, czyli od 1979 r.  

Rekord najniższego poziomu w okresie letnim został przebity trzy razy w ciągu ostatnich siedmiu lat – dodaje dr Caroline Holmes, współautorka nowej analizy o kruchości systemu antarktycznego, która została przywołana w artykule. 

Publikacja ukazała się w lipcu – w czasie, kiedy na Antarktydzie standardowo odnotowuje się 16,4 miliona km^2 morskiego lodu, w ostatnim tygodniu lipca ta liczba wynosiła tylko 14,1 miliona km^2. W celu lepszego zrozumienia rozmiaru skali utraty morskiego lodu na Antaktydzie, autorzy artykułu podają, że różnica ta jest większa od powierzchni Meksyku. Innymi słowy, obszar większy niż Meksyk nie był w tym roku w stanie zamarznąć na Antaktydzie. W artykule czytamy także inną szokującą statystykę: lód morski wokół Antarktydy jest o 2,4 miliona km^2 mniejszy niż średnia dla tej pory roku. 

Czemu tak się dzieje? 

Ze względu na złożoność procesów, jakie zachodzą na otaczającym lód morski oceanie i wpływie wielu czynników, takich jak wiatry czy burze, naukowcom ciężko jest stwierdzić, czy obserwowane zmiany na kontynencie są spowodowane antropogenicznymi zmianami klimatu. Jednak analiza przypisania wcześniejszej rekordowej fali upałów, która dotknęła Półwysep Antarktyczny w lutym 2020 r. i doprowadziła do najwyższej zarejestrowanej temperatury na kontynencie antarktycznym (18,3°C na stacji Esperanza), wykazała prawdopodobnie znaczący wkład spalania paliw kopalnych.  

O ile naukowcy przypuszczali, że powierzchnia Arktyki będzie maleć wraz z pogłębiającymi się skutkami katastrofy klimatycznej, o tyle nie spodziewali się tak drastycznych zmian na biegunie południowym, jako że do 2016 r. powierzchnia lodu morskiego na Antarktydzie była na stabilnym poziomie. Klimatolodzy twierdzą natomiast, że wraz ze wzrostem globalnego ocieplenia o dodatkowe 0,4°C, które jest niemalże nieuniknione, przyszłe ekstremalne zjawiska antarktyczne będą nawet bardziej wyraziste niż te obserwowane do tej pory. 

Co to oznacza dla Antarktydy i dla nas? 

Jeśli dalej będziemy obserwować tak szybką utratę lodu morskiego Antarktydy, dojdzie dopoważnych skutków ubocznych. Szczególnie surowo zostaną dotknięte rodzime gatunki zwierząt, np. kryle – pełniące kluczową rolę w kwestii ochrony klimatu, corocznie magazynujące równowartość dwutlenku węgla produkowanego przez 35 milionów samochodów. Ucierpią również ryby, pingwiny, foki i szereg innych organizmów. Topniejący lód morski sam w sobie nie podnosi poziomu mórz, ponieważ wcześniej i tak unosił się na powierzchni wody, więc całkowita objętość się nie zmienia. Są jednak inne powody do niepokoju, jak wskazuje  

Dr Ariaan Purich – klimatolożka z Monash University wskazuje powody do niepokoju, takie jak: 

• utrata lodu morskiego sprawia, że mniej energii ze słońca jest odbijana z powrotem w kosmos, co z kolei przyczynia się do ocieplenia oceanu, 

• antarktyczny lód morski ma również wpływ na sposób, w jaki transportowane są składniki odżywcze i tlen przez ocean na całym świecie. Tak drastyczne topnienie może zaburzyć ten cykl, 
• lód morski chroni również lód przylegający do lądu, blokując fale. Zanik tego buforu dla lodu na lądzie jest najbardziej niepokojącym skutkiem dla wielu naukowców. 

1. https://www.theguardian.com/world/2023/jul/29/something-weird-is-going-on-search-for-answers-as-antarctic-sea-ice-stays-at-historic-lows
2. https://essd.copernicus.org/articles/15/1597/2023/
3. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fenvs.2023.1229283/full
4. https://zacklabe.com/antarctic-sea-ice-extentconcentration/
5. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fevo.2022.1073823/full
6. https://www.wwf.pl/maly-bezkregowiec-na-jego-barkach-antarktyka
7. https://earthobservatory.nasa.gov/images/151692/exceptionally-low-antarctic-sea-ice
8. https://rmets.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/joc.8020