National Interdisciplinary Climate Risk Assessment

Data umieszczenia w bazie

17/02/2025

Instytucja

Metis Institute for Strategy and Foresight

Autorstwo

Jakob Gomolka, Dr. Benjamin Pohl, PD Dr. Frank Sauer (Metis), Dr. Fanny Thornton (PIK), Dr. Konstantinos Tsetsos (Metis)

Liczba stron

Język raportu

angielski

Tagi

adaptacja do zmiany klimatu ekstremalne warunki pogodowe ekstremalne zjawiska pogodowe globalny kryzys klimat polityka klimatyczna

Najważniejsze wnioski

3,1°C – o tyle cieplejsza była wiosna 2024 r. w Niemczech w porównaniu do średniej wieloletniej. Niemcy będą doświadczać wzrostu częstotliwości i intensywności ekstremalnych zjawisk pogodowych. Katastrofy, takie jak powódź w dolinie Ahr w 2021 roku, które wcześniej uważano za zdarzenia pojawiające się „raz na sto lat”, będą w przyszłości znacznie częstsze. Zjawiska te obejmują fale upałów, susze i pożary, a także obfite opady deszczu i wynikające z nich powodzie. Nawet obszary, które obecnie uważa się za bezpieczne, zostaną dotknięte powodziami w przyszłości. Wzrost częstotliwość pożarów i powodzi będzie stanowić wyzwanie techniczne, kadrowe i finansowe dla organizacji reagowania kryzysowego, takich jak niemiecki Czerwony Krzyż i THW (Federalna Agencja Pomocy Technicznej). Niemieckie Siły Zbrojne, które na wniosek udzielają pomocy wewnętrznej w przypadku katastrofy, również staną w obliczu dodatkowego obciążenia.
145 mld € – tyle wynosi szacunkowy koszt szkód spowodowanych przez ekstremalne zjawiska pogodowe w Niemczech w okresie od 2000-2021 r. W latach 1980-2020 nastąpiło 90 tys. zgonów nimi spowodowanych, przy czym 85 proc. wszystkich zgonów na skutek ekstremalnych zjawisk w UE należy przypisać falom upałów.
Kryzys klimatyczny będzie w coraz większym stopniu wpływał na dynamikę polityczną, gospodarczą i społeczną w UE do 2040 r. W szczególności, kraje Europy Południowej doświadczą druzgocących konsekwencji dla swojej gospodarki i zdrowia publicznego, co wpłynie na stabilność całej UE. Gospodarka wielu krajów południowoeuropejskich jest kształtowana przez sektory, które są szczególnie negatywnie dotknięte przez wzrost średnich temperatur i częstsze fale upałów oraz susze: turystykę i rolnictwo. Kryzys w sektorze turystyki i nieurodzaj mogą prowadzić do braku stabilności gospodarczej i stanowić potencjalne źródło konfliktów dla UE. Istotne są również skutki zdrowotne. Autorzy przewidują, że do 2040 r. śmiertelność związana z upałami w Europie Południowej znacznie wzrośnie.
12,2 mld € – tyle wynoszą szacunkowe roczne straty w rolnictwie w UE i Wielkiej Brytanii spowodowane suszą przy wzroście temperatury o 2°C.
Przy obecnych politykach klimatycznych i prognozowanym globalnym wzroście temperatury o 2,7 °C szacuje się, że do końca stulecia 22–39 proc. ludności świata nie będzie już mieszkać w „niszy klimatycznej”, która jest zdolna podtrzymywać ludzkie życie. Nie ma wątpliwości, że spowoduje to nasilenie ruchów migracyjnych – zarówno wewnątrz Europy, jak i do Europy.
Rosnący deficyt zasobów na świecie prowadzi do zaostrzonej konkurencji o obszary ich eksploatacji. Jednym z regionów, który będzie coraz bardziej w centrum uwagi politycznej, ekonomicznej i militarnej, jest Arktyka. W wyniku wzrostu temperatur, ten region staje się coraz mniej pokryty lodem: do 2040 r. powierzchnia lodu morskiego może zmniejszyć się z obecnych 4 milionów km² do poniżej 2 milionów km². W rezultacie Arktyka zyskuje na znaczeniu jako szlak żeglugowy i potencjalny obszar eksploatacji surowców. Rosja od kilku lat zwiększa swoją obecność militarną w Arktyce.
Usytuowanie Chin jako lidera w dziedzinie zielonych technologii może historycznie prowadzić do zmian w układzie sił międzynarodowych, które mają wpływ na globalne bezpieczeństwo. Według autorów, ambitna polityka klimatyczna oraz przewaga technologiczna pozwoliłyby Niemcom i Europie zdobyć korzystną pozycję na kluczowych rynkach przyszłości na świecie. Dodatkowo, spadek zapotrzebowania na ropę i gaz nie tylko zwiększyłoby bezpieczeństwo Niemiec poprzez ograniczenie zależności, ale również pozbawiłoby wpływów te państwa, które realizują rewizjonistyczne i agresywne cele, czerpiąc swoją siłę z dochodów z eksportu surowców energetycznych.
Kryzys klimatyczny stawia również nowe wyzwania przed siłami zbrojnymi. Personel, infrastruktura i sprzęt wojskowy będą w przyszłości musiały stawić czoła coraz bardziej ekstremalnym warunkom klimatycznym. Statki, samoloty i pojazdy bojowe, które są obecnie projektowane i budowane, będą używane także w warunkach klimatycznych panujących w 2040r. Funkcje sensorów mogą być zakłócane przez ekstremalne upały lub wilgoć. Autorzy przewidują, że zapotrzebowania na zarządzanie kryzysowe oraz wsparcie ze strony Bundeswehry w Niemczech w przypadku klęsk żywiołowych związanych ze zmianami klimatu będzie rosnąć.

Spis treści

Foreword by Federal Foreign Minister Annalena Baerbock VI

Foreword by the President of the Bundesnachrichtendienst Dr.Bruno Kahl VIII

Introduction 2

Key statements 5

Climate change and climate impacts: Natural science background 12
1. Increase in economic, financial and health-related burdens 19
1.1 Growing economic and infrastructural risks due to weather related disasters 19
1.2 Drought adversely affects economy and food production 20
1.3 Heat waves damage health and productivity 20
1.4 New health risks posed by disease vectors and zoonoses 21

2. Climate change increases risks of conflict worldwide 24
2.1 Extreme weather events increase risks to global food security 25
2.2 Scarcity of resources can aggravate existing conflicts 27
2.3 Climate-induced migration is on the rise and might contribute to conflicts 30
2.4 Extreme climate conditions pose new challenges for armed forces 30

3. Energy transition involves opportunities, but also risks 34
3.1 Geopolitics of the energy transition 34
3.2 Increasing competition for clean energy technologies and
mineral raw materials 35
3.3 Risks for German energy security are changing 35

Table of contents V

4. Climate policy interacts with fields of conflict in international policy 38
4.1 Hesitant climate policies contribute to the erosion of the international order 38
4.2 Pressure grows on great powers, too 39
4.3 Geoengineering as a new area of conflict: Aerosol injection as an example 42

5. Climate policy involves domestic policy risks for Germany and the EU 45
5.1 Climate policy and the dilemma between time pressure and the support of society 45
5.2 Transformation as a point of attack for extremist actors 46
5.3 Tensions as a result of climate change impacts and climate policy in the EU 47

Conclusion 50

Endnotes 58

Image credits 65

Imprint 66

Multimedia