Mapping climate disinformation in French and Brazilian mainstream media

1. Media tradycyjne nadal mają wpływ, ale to media społecznościowe napędzają dezinformację

Raport pokazuje, że choć duże media (jak Le Figaro we Francji czy Folha de S. Paulo w Brazylii) utrzymują znaczący wpływ opiniotwórczy, to dezinformacja klimatyczna rozwija się przede wszystkim w sferze cyfrowej: na platformach takich jak YouTube, X (dawniej Twitter) czy Facebook. Tam treści antynaukowe rozprzestrzeniają się szybciej i w bardziej emocjonalny sposób. W Brazylii szczególną rolę odgrywają kanały wideo i podcasty, które łączą tematy klimatu z narracjami antysystemowymi i narodowymi.

2. Dominujące narracje dezinformacyjne w obu krajach różnią się kontekstem politycznym

We Francji dezinformacja klimatyczna skupia się na podważaniu kosztów transformacji energetycznej, przedstawiając ją jako zagrożenie dla klasy średniej i suwerenności gospodarczej. Często pojawiają się argumenty o „ekologicznym totalitaryzmie” lub „narzucaniu agendy przez UE”.

W Brazylii natomiast centralną osią narracji jest obrona suwerenności Amazonii – przedstawianie ochrony klimatu jako „ingerencji Zachodu w wewnętrzne sprawy kraju”. Narracje te wzmacniają przekaz elit politycznych i mediów powiązanych z sektorem rolnym i energetycznym.

3. Sieci powiązań między mediami i grupami interesu

Na podstawie analizy cytowań i przepływów treści (network analysis) raport ujawnia powtarzające się węzły wpływu: strony i konta, które wielokrotnie pojawiają się w kontekście kampanii dezinformacyjnych. W Brazylii należą do nich m.in. portale powiązane z ruchem agro-industrial lobby, a we Francji media opiniotwórcze o profilu konserwatywnym oraz część niezależnych influencerów i kanałów na YouTube.
Dezinformacja skupia się wokół kont powielających te same narracje o „oszustwie klimatycznym”.

4. Strategie dezinformacyjne są podobne, zmieniają się tylko akcenty

Raport wyróżnia cztery najczęstsze typy przekazów dezinformacyjnych we Francji i Brazylii:

1. Negowanie nauki klimatycznej („globalne ocieplenie to naturalny cykl”),

2. Przesadne przedstawianie kosztów transformacji („zielona energia zniszczy gospodarkę”),

3. Teorie spiskowe („elity używają klimatu, by kontrolować społeczeństwo”),

4. Odwracanie winy („kraje rozwinięte sami niszczyli planetę, teraz żądają ofiar od Południa”).

Te narracje są wzmacniane przez emocjonalny język, memy, skróty myślowe i selektywne wykorzystanie danych naukowych.

5. Platformy społecznościowe nie przeciwdziałają skutecznie dezinformacji

W analizie treści medialnych  z 2025 r. wykazano, że mimo deklaracji platform o „weryfikacji faktów”, ponad 70% treści zawierających nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd informacje o klimacie nadal pozostaje publicznie dostępnych. Szczególnie na YouTube algorytmy rekomendacji kierowały użytkowników do coraz bardziej ekstremalnych treści z filmów o „podatkach klimatycznych” do teorii o „spisku globalnych elit”.

6. Skutki społeczne: spadek zaufania do nauki i instytucji

W obu krajach obserwuje się rosnący sceptycyzm wobec działań klimatycznych. We Francji zaufanie do instytucji naukowych spadło w ciągu roku o 8 punktów procentowych, a w Brazylii – aż o 12 punktów. Dezinformacja prowadzi do polaryzacji społecznej, wzmacnia postawy antysystemowe i utrudnia wdrażanie polityk publicznych związanych z neutralnością klimatyczną.

7. Rekomendacje autorów raportu

Raport kończy się zestawem zaleceń dla decydentów, mediów i platform cyfrowych:

• zwiększenie transparentności finansowania mediów i kampanii w sieci,

• współpraca między regulatorami z różnych krajów w walce z dezinformacją klimatyczną,

• promocja edukacji medialnej i klimatycznej,

• tworzenie sieci niezależnych fact-checkerów oraz systemów szybkiego reagowania na fałszywe narracje.