Information Integrity about Climate Science: A Systematic Review

1. Dezinformacja klimatyczna nie jest marginalna – to zorganizowana strategia opóźniania

Raport dokonuje precyzyjnego rozróżnia między dezinformacją (intencjonalną) a misinformacją (niezamierzoną). Podkreśla, że wiele kampanii dezinformacyjnych na temat klimatu ma jasno zdefiniowane cele polityczne lub ekonomiczne: opóźnić wdrażanie polityk redukcji emisji, podważyć konieczność transformacji energetycznej, utrzymać wpływy sektorów opartych na paliwach kopalnych. Autorzy zwracają uwagę na wzorce retoryczne (np. „koszty klimatu są zbyt wysokie”, „transformacja uderzy w zwykłych ludzi”, „nauka nie jest jednoznaczna”), które od lat powtarzają się w różnych kontekstach geograficznych i medialnych.

2. Zmiana klimatu staje się polem walki informacyjnej i bronią geopolityczną

Fałszywe narracje są nie tylko tworzone przez aktorów krajowych – raport wymienia konkretne przykłady zewnętrznych kampanii dezinformacyjnych, które miały na celu destabilizację debat publicznych w państwach rozwiniętych (np. przed wyborami, podczas COP-ów, przy wdrażaniu podatków węglowych). Strategiczna dezinformacja klimatyczna staje się formą „wojny hybrydowej”, osłabiając odporność społeczeństw i blokując budowanie konsensusu wokół niezbędnych reform.

3. Media i platformy cyfrowe wzmacniają efekt

Raport poświęca szczególną uwagę algorytmom amplifikującym dezinformację – bazującym na kontrowersyjności, emocjach i czasie zaangażowania. Fałszywe lub zmanipulowane treści często osiągają większy zasięg niż rzetelne informacje naukowe, zwłaszcza w środowiskach o niskim poziomie edukacji klimatycznej lub ograniczonym dostępie do niezależnych mediów. Brakuje jasnych regulacji, a obowiązki platform wobec integralności informacji są obecnie iluzoryczne.

4. Dezinformacja uderza w prawa człowieka i sprawiedliwość globalną

Najbardziej poszkodowane są kraje i społeczności, które same najmniej przyczyniły się do globalnych emisji. Dezinformacja opóźnia transfer wiedzy, technologii i środków do Globalnego Południa, wzmacniając tym samym strukturalną niesprawiedliwość. Podważenie wiarygodności nauki oznacza również zagrożenie dla ochrony zdrowia, edukacji i zrównoważonego rozwoju – czyli dla praw podstawowych.

5. Potrzebne są nowe ramy integralności informacyjnej – pilnie i globalnie

Raport proponuje zestaw zaleceń opartych na czterech filarach:

• Zasady uczciwej komunikacji: zgodne z ustaleniami IPCC i ONZ – przejrzystość źródeł, otwartość danych, odpowiedzialność nadawców informacji,

• Odpowiedzialność platform cyfrowych: m.in. poprzez systemy wykrywania dezinformacji, niezależny audyt algorytmów, wsparcie fact-checkingu oraz partnerstwa z naukowcami,

• Wzmocnienie edukacji i kompetencji medialnych społeczeństw: jako narzędzie prewencji, nie tylko reakcji,

• Współpraca wielostronna i międzysektorowa: konieczna do stworzenia wspólnej infrastruktury przeciwdziałania dezinformacji.

6. Rekomendacje polityczne:

• Powołanie globalnych i krajowych obserwatoriów dezinformacji klimatycznej,

• Uwzględnianie kryterium integralności informacyjnej w politykach publicznych i standardach ESG,

• Rozwój systemów wczesnego ostrzegania przed falami dezinformacji podczas szczytów klimatycznych i kampanii wyborczych,

• Wzmocnienie ochrony niezależnych mediów i dziennikarzy klimatycznych, zwłaszcza w państwach Globalnego Południa,

• Ustanowienie ram prawnych opartych o prawa człowieka i zasady ONZ, chroniących społeczeństwa przed dezinformacją systemową.