Chorzy na Smog. Jak dni z wysokim poziomem zanieczyszczenia powietrza wpływają na nasze zdrowie i samopoczucie?

Co roku Polska w okresie zimowym staje się „czerwoną plamą” na europejskiej mapie jakości powietrza. Pomimo coraz wyższych temperatur i mniejszej konieczności ogrzewania pomieszczeń, nadal zdarzają się dni, kiedy stan powietrza w naszym kraju przekracza wszelkie dopuszczalne poziomy. W rankingach najbardziej zanieczyszczonych miejsc na świecie wyprzedzamy nawet azjatyckie metropolie, takie jak Pekin czy Bombaj. Szczególnie dotyczy to zanieczyszczenia pyłem PM10 oraz benzo(a)pirenem. Wynika to głównie ze sposobu produkcji energii cieplnej i elektrycznej w naszym kraju, a także z modelu transportu, czyli przeważającej liczby pojazdów z silnikami spalinowymi. 

Od kilku lat problem smogu jest coraz szerzej komentowany w ogólnopolskich mediach, powstaje coraz więcej publikacji naukowych w tym zakresie, a eksperci branżowi potwierdzają stale rosnącą świadomość problemu, jakim jest smog i jego wpływu na człowieka. Świadczyć może o tym chociażby popularność „Programu Czyste Powietrze – Smog stop czy liczne programy edukacyjne i kampanie społeczne.  

Autorzy raportu chcą jednak zwrócić uwagę odbiorców na mniej powszechny aspekt związany ze smogiem, a mianowicie na fakt, że nawet krótkotrwałe oddychanie mocno zanieczyszczonym powietrzem znacząco wpływa na nasze zdrowie i samopoczucie. 

Jednym z najbardziej niebezpiecznych zanieczyszczeń atmosferycznych są tzw. cząsteczki PM2,5, czyli aerozole o średnicy nie większej niż 2,5 μm, które po dostaniu się do ludzkiego organizmu trafiają od razu do krwiobiegu i innych organów. Poza pyłami w zanieczyszczonym powietrzu znajdują się: dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenki węgla, węglowodory, aldehydy, ozon i inne.  Substancje te wpływają na funkcjonowanie całego organizmu i skutkują wieloma chorobami np. układu krążenia, oddechowego, nerwowego, hormonalnego, czy przyspieszeniem procesów starzenia, nowotworami, nawet przedwczesnymi zgonami. 

W 2022 roku szerokim echem odbiły się wyniki badań opublikowane w czasopiśmie naukowym ScientificReports, z których wynikało, że mieszkańcy Krakowa, którzy dziennie spędzają około cztery godziny na zewnątrz, wdychają szkodliwe substancje odpowiadające wypaleniu dziesięciu paczek papierosów w miesiącu.  

Niestety, z powodu kryzysu energetycznego w 2022 roku i z obawy o przerwy w dostawie prądu polski rząd zawiesił normy jakości spalanego węgla i jednocześnie dopuścił do sprzedaży detalicznej wysoce emisyjny i wyjątkowo mocno zanieczyszczający powietrze węgiel brunatny. I choć ruch ten pozwolił zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne Polaków to niestety przyczynił się do zwiększenia ilości zanieczyszczeń pochodzących z tzw. niskiej emisji, czyli ze spalania paliw stałych – węgla oraz odpadów w domowych piecach. Jest to o tyle niebezpieczne, że niska emisja wskazywana jest przez naukowców jako najważniejsze źródło zanieczyszczeń powietrza w naszym kraju, przed zanieczyszczeniami transportowymi i przemysłowo-energetycznymi. 

Łączny koszt narażenia na zanieczyszczenie powietrza z sektora komunalno-bytowego szacowany jest w Polsce nawet na 30 mld euro rocznie. 

W odpowiedzi na niepokojące wskaźniki, autorzy raportu Chorzy na Smog, zawarli w nim rekomendacje dotyczące lepszej ochrony zdrowia przed zanieczyszczeniem powietrza, a także listę rekomendacji dla decydentów oraz oddzielną dla pracowników służby zdrowia. 

W raporcie przytoczono wyniki współczesnych badań naukowych dotyczących krótkoterminowego wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie, a także analizę najbardziej zanieczyszczonych polskich miejscowości.  

1. Ogromne Koszty zdrowotne i finansowe smogu z niskiej emisji
2. Polskie miasto na podium najbardziej zanieczyszczonych na świecie
3. Zobacz czym oddychasz
4. Polska zima topnieje w oczach
5. Ile osób rocznie zabija smog