WRÓĆ DO LISTY
Pobierz raport (PL)

Bezpieczeństwo żywnościowe i ochrona środowiska oczami rolników i rolniczek

Instytut Spraw Publicznych Raport

Ostatnie lata charakteryzują się nakładającymi się równocześnie na siebie kryzysami, które negatywnie wpływają na bezpieczeństwo żywnościowe w Polsce i na świecie. Zmieniające się warunki klimatyczne oraz ekstremalne zjawiska pogodowe dodatkowo potęgują problemy, prowadząc do niestabilności produkcji rolniczej i wzrostu cen żywności. Konieczna jest transformacja rolnictwa w kierunku bardziej zrównoważonym, która uwzględnia zarówno ochronę środowiska, jak i wsparcie dla rolników, aby proces ten był sprawiedliwy. Wskazane są nowe modele zarządzania w sektorze rolniczym, które m.in. wzmocnią pozycję producentów rolnych przez skrócenie łańcuchów dostaw i rozwijanie współpracy z konsumentami. Kluczowe jest zarazem zwiększenie świadomości zarówno rolników, jak i konsumentów, na temat ochrony przyrody, klimatu oraz korzyści wynikających z lokalnej i bezpośredniej sprzedaży żywności.

Autor/ka opracowania: Beata Borowiec

Raport z dnia: 15/02/2024

Data umieszczenia w bazie

23/08/2024

Instytucja

Instytut Spraw Publicznych

Autorstwo

dr Paulina Sobiesiak-Penszko

Liczba stron

72

Język raportu

polski

Tagi
adaptacja rolnictwabezpieczeństwo żywnościochrona środowiskarolnictwo

flag Najważniejsze wnioski
arrow down arrow up

  • Polskie rolnictwo boryka się z trudnościami, takimi jak rosnące koszty, niestabilne ceny produktów rolnych oraz wpływ kryzysu zbożowego i napływu produktów z Ukrainy.
  • Zmiana klimatu skutkująca suszami i innymi ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi, pogarsza sytuację rolnictwa. Rolnicy uznają te zjawiska za zagrożenie, jednak równocześnie nie dostrzegają związku z klimatem i negatywnego wpływu swojej działalności na środowisko.
  • Rolnictwo jest nadmiernie uzależnione od środków chemicznych i antybiotyków w hodowli zwierząt. Jednocześnie większość rolników poparłaby ich ograniczenie ze względu na zdrowie człowieka.
  • W 2022 roku 54% gospodarstw odnotowało straty lub bilans zerowy. Zmusza to rolników do poszukiwania dodatkowych źródeł zarobku i powoduje, że kwestie ochrony środowiska i klimatu nie są priorytetem.
  • Rolnicy uznają polską żywność za bezpieczną, ale umiarkowanej jakości, i z powodu ograniczonego dostępu do wysokiej jakości produktów, ponad 60% wytwarza lepszej jakości żywność na własne potrzeby i poszukuje lokalnych produktów ze sprawdzonych źródeł.
  • Rolnicy są otwarci na systemowe działania na rzecz rolnictwa ekologicznego, dobrostanu zwierząt oraz różnorodności biologicznej, przy czym 48% wspiera ograniczenie hodowli przemysłowej, ale najmniej poparcia mają działania zmierzające do ograniczenia produkcji zwierzęcej. Istnieje jednak spory rozdźwięk między wysokim poparciem dla metod ochrony środowiska i klimatu a ich wdrażaniem w gospodarstwach, przy czym większość rolników nie planuje wprowadzać takich działań w najbliższych latach.
  • Rolnicy czują się przytłoczeni zmieniającymi się przepisami i brakiem wiedzy o narzędziach do ochrony środowiska i klimatu, obawiając się, że ich wdrożenie mogłoby być nieopłacalne.
  • Raport podkreśla, że rolnicy potrzebują wiedzy na temat alternatywnych źródeł energii, skracania łańcuchów dostaw, uzyskiwania wsparcia finansowego na transformację, dobre praktyki i promowanie ich wśród gospodarstw.
  • Wdrożenie zielonej transformacji rolnictwa wymaga poprawy sytuacji ekonomicznej gospodarstw poprzez stabilizację dochodów, zwiększenie opłacalności produkcji i skracanie łańcuchów dostaw, co umożliwiłoby rolnikom bezpośrednią sprzedaż produktów oraz omijanie pośredników.

spis tresci Spis treści
arrow down arrow up

Wstęp  4

Charakterystyka badanych i ich gospodarstw rolnych  8

Główne wnioski  14

Rolnictwo i bezpieczeństwo żywnościowe w czasach kryzysów  18
Co się dzieje w rolnictwie?  18
Gdzie leży problem? Rolnicy i rolniczki o bezpieczeństwie żywnościowym  28

Rolnicy i rolniczki o klimacie i środowisku  36

Ochrona klimatu i środowiska w praktyce  44

Co dalej?  56

Podsumowanie  68

komentarze Komentarze eksperckie
arrow down arrow up

dr Paulina Sobiesiak-Penszko

Instytut Spraw Publicznych

Problem głodu i niedożywienia istnieje także w Polsce. Potrzeba poważnej dyskusji o rolnictwie i produkcji żywności

16/08/2024

multimedia Multimedia
arrow down arrow up

Kliknij w sekcję

  1. Najważniejsze wnioski
  2. Spis treści
  3. Komentarze eksperckie
  4. Multimedia
close

Bądź na bieżąco z klimatem!

Klimatyczna Baza Wiedzy to miejsce, w którym w łatwy i szybki sposób sprawdzisz aktualne informacje na interesujące Cię klimatyczne zagadnienia, nie narażając się na dezinformację i manipulacje.
Jeśli chcesz otrzymywać wiadomości o nowych raportach i publikacjach naukowych pojawiających się w bazie, zapisz się na powiadomienia.

Dziękujemy! Zostałeś zapisany do naszego newslettera!
Za chwilę otrzymasz e-mail weryfikacyjny.